نوزاد نارس
نوزاد نارس به نوزادي اطلاق مي‌شود كه قبل از 37 هفته حاملگي متولد شده باشد.
مشخصات نوزاد نارس
• دست و پای كوتاه، باريك، بدني لاغر، موهاي ريز و ظريف كرك مانند در بدن موجود است پوست شفاف و چين و چروك كم و شكننده ای دارد.
• شكم، برجسته و پستان ها كوچك است.
• عدم پايين آمدن بيضه‌ها در پسران به چشم می خورد و لب‌هاي كوچك در دختران بزرگتر از لب‌هاي بزرگ است.
مراقبت از نوزاد:
نگهداري از نوزاد در انكوباتور كه بهترين دماي آن 36-32 مي‌باشد لازم است و حفظ رطوبت نسبی محيط در محدوده 60-40% ضروری می باشدكه اين دو عامل باعث حفظ دماي بدن نوزاد مي‌شود.
در صورت جدا كردن نوزاد از اين محيط به تغيير رنگ پوست، تغيير دماي پوست، كاهش فعاليت نوزاد، توجه كنيد.
در صورت بيرون آوردن نوزاد از اين محيط‌ها از گرم كننده‌هايي مانند پتو، كلاه استفاده كنيد.
تغذيه نوزاد نارس:
مهم‌ترين نكته در تغذيه اين نوزادان شروع تدريجي و محتاطانه آن است كه نبايد باعث استفراغ، خفگي و خستگي نوزاد شود.
در نوزادان كمتر از 34 هفته به علت عدم هماهنگي در عمل بلع، تغذيه دهانی صورت نمي‌گيرد بلكه تغذيه از طريق لوله‌هاي نازكي، از سوراخ بینی تعبيه مي‌شود، اين عمل صورت مي‌گيرد بنابراين با ديدن اين صحنه در نوزاد خود دچار نگراني نشويد.
موقعي كه نوزاد شما توانايي مكيدن پيدا كرد و شكم آن در حين تنفس تند تند بالا و پايين نمي‌رود (دیسترس) و همچنين شكم برآمدگي نداشته باشد (مانند طبل نباشد) تغذيه دهاني شروع مي‌شود و شما مادر گرامي مي‌توانيد با كمك پرستار نوزاد، به نوزاد خود شير دهيد.
شيردهي هر 2 يا 3 ساعت يك بار انجام مي‌گيرد و چون مكيدن در اين نوزاد ضعيف است شيردهي از طريق پستان كمتر مورد توجه مي‌گيرد وروش های مخصوص دیگری استفاده می شود.
شما مادر گرامي جهت تهيه شير خشك، مي‌بايستي از شير خشك مخصوص نوزاد نارس طبق تجويز پزشك استفاده نماييد.
لطفاً از شير گاوي و مشابه آن به هيچ عنوان استفاده نكنيد چرا كه اين گونه شيرها حاوي كالري زيادي بود و فشار زيادي بر كليه‌هاي نوزاد وارد آورده و تعادل آب بدن را در او برهم مي‌زند و او را دچار مشكل مي‌كند.
نوزاد نارس Premature infant
به نوزاداني اطلاق مي‌شود كه قبل از 37 هفته حاملگي متولد شده باشند.
روش تغذيه در اين نوزادان، بايد طوري باشد كه منجر به آسپراسيون، رگورژيتاسيون و خستگي نوزاد نشود.
در موارد زير تغذيه دهاني نبايد شروع شود يا اگر شروع شده، بايد قطع شود:
ـ سن حاملگي كمتر از 34 هفتگي و وزن كمتر از g1500
ـ ترشحات بيش از اندازه
ـ افزايش رفلکس gag
ـ ديسترس تنفسي
ـ نارسايي گردش خون
اين نوزادان پرخطر براي تأمين كالري، مايع و الكتروليت‌ها نياز به تغديه سياهرگي يا تغذيه باگاواژ دارند.
تغذيه دهاني:
چون اين نوزادان داراي مكش ضعيف هستند بنابراين تغذيه از طريق پستان در اين ها در ابتدا كمتر مدنظر مي‌باشد
گاواژ:
نوزادان كوچكتر از 34 هفته و همچنين كمتر از gr1500 به علت عدم هماهنگي بين تنفس مكيدن و بلع از گاواژ استفاده مي‌كنيم، كه لوله پلاستيكي و نرم است، كه از سوراخ بيني یا دهان وارد معده مي‌شود و زمانی که cm5/2 از آن وارد معده شد، انتهاي آن را به سرنگ وصل كرده و مواد غذايي لازم را با نيروي جاذبه و پمپ به نوزاد مي‌دهيم. هر 7-3 روز تعويض كرده و بهتر است از سوراخ ديگر بيني استفاده نمود.
علايم آمادگي روده جهت پذيرش تغذيه:
سمع صداهاي روده- عبور مکونيوم، مستع نبودن شكم.
وزن کمتر از g1000: شير مادر يا شير خشك ويژه نوزادان نارس (درصورت تجویز پزشک) به صورت جريان مداوم از لوله بينی معده‌اي يا گاواژ متناوب هر 2 تا 3 ساعت
وزن بیشتر از gr1500: شير كامل مادر يا شير خشك ويژه نوزاد نارس (درصورت تجویز پزشک) بصورت يكجا هر 3 ساعت
در صورت مشاهد رگورژيتاسيون، استفراغ، اتساع شكم، يا باقي ماندن غذاي قبلي در معده شك شما به سپسیس- و انسداد روده برانگيزد،كه فوراً به پزشك اطلاع دهيد.
در نوزادان با سن حاملگي بيش از 28 هفته سيستم آنزيمي هضم كننده كامل بوده و اين امر اجازه هضم كامل پروتئين،كربوهيدراتها، را مي‌دهد ولي به علت ناكافي بودن نمك هاي صفراوی چربي،كمتر جذب مي‌گردد در صورتي كه سن بارداري نوزاد 36-34 هفته باشد، نبايستي از شير خشكهاي ويژه نوزادان نارس استفاده كرد چرا كه به علت مقدارخاص کلسیم و فسفر و ویتامین دی موجود در آن خطر هيپركلسمي (افزایش غیر طبیعی کلسیم خون) وجود دارد. (مگر درمواردی که پزشک تجویز نماید)
با اين كه شير مادر يا شير خشك حاوی تمام ويتامين‌هاي مورد نياز كودك است، ولي نوزاد در چند هفته اول قادر نيست تمام شير دريافتي را هضم كند، بنابراين بايد ويتامين‌هاي تكميلي داده شود.
اسيد فوليك براي تشكيل DNA، توليد سلولهاي جديد لازم است.
VitE به عنوان آنتي‌اكسيدان از پراكسيداسيون اسيدهاي چرب غير اشباع اضافي، در غشاي گلبول قرمز جلوگيري مي‌كند و باعث عملکرد بهتر آنها می شود.
Vit A جلوگيري از بیماری طول کشیده ریه نوزادان نارس می نماید ( ديسپلازي برونكوپولمونر)
ترخيص از بيمارستان:
قبل از ترخيص نوزاد بايد بتواند تمامي مواد غذايي خود را از طريق پستان مادر، یا شيشه شير دريافت كند، رشد نوزاد بايد gr30-10 در روز باشد، دماي بدن خارج از انكوباتور ثابت باشد. اخيراً دچار قطع تنفس ( آپنه ) وکاهش ضربان قلب ( برادی كاردی ) نشده باشد. داروهاي سياهرگي قطع يا تبديل به داروهاي خوراكي شوند.
آموزش پيگيري والدين در مورد نوزادان نارس:
1- همه نوزادان با وزن كمتر از 1500گرم يا بين 2000-1500 گرم كه نياز به اكسيژن درماني دارند بايد از لحاظ معاينه چشمي براي تشخيص رتینوپاتي نوزادان نارس به نزد چشم پزشك ارجاع داده شوند.
2- بايد يك تست شنوايي انجام شود.
3- واكسيناسيون استاندارد با دوز كامل صورت گیرد
4- مراجعه مجدد 48-24 ساعت پس از ترخیص به پزشک معالج از نظرکنترل وزن گیری ووضعیت شیردهی و توانایی مراقبت در منزل
5- سایر موارد که پزشک معالج درزمان ترخیص توصیه می کند.
برگرفته از بسته خدمتی نظام مراقبت از شیرخواران پر خطر مرخص شده از بخش های مراقبت ویژه نوزادان-1393
