راهنمایی و آموزش والدین از زایمان تا رشد

پزشک معالج  نوزاد با توجه به شرایط نوزاد شما در مورد زمان ترخیص او تصمیم گیری خواهد کرد و آمادگی نوزاد شما برای ترخیص بستگی به این دارد که چقدر زود به دنیا آمده و عوارض و مشکلات وی در چه حدی است نوزاد شما در زمان ترخیص باید بتواند با استفاده از روش های مختلف تغذیه ای شیر بخورد .

مهارتهایی که قبل از ترخیص نوزاد باید یاد گرفته باشید:
1. درک نیازهای نوزاد از حرکاتش
2. بهترین وضعیت خواب برای نوزاد
3. دانستن برنامه روزانه نوزاد (زمان خوردن ، خوابیدن وبیداری نوزاد )
4. مراقبت آغوشی  و ماساژ نوزاد
5. کنترل درجه حرارت بدن نوزاد با استفاده از تب سنج
6. حمام دادن بچه و کوتاه کردن ناخنهایش
7. کنترل وزن نوزاد و دفعات طبیعی دفع مدفوع و ادرار نوزاد
8. آموزش شیر دهی زیر سینه مادر و روشهای جایگزین
9. نحوه دوشیدن شیر  و ذخیره و انتقال آن
10. طرز تهیه شیر خشک در صورت نیاز و تماس با مشاوران شیردهی و گروه حمایت از مادران شیر ده
11. دانستن علامت های بیماری و اینکه چه زمانی با دکتر تماس بگیرید .
12. تهیه داروهای مورد نیاز در خانه و نحوه دادن آنها
13. در موارد اورژانس چه باید بکنید .
14. نحوه انتقال نوزاد به خانه
15. زمان اولین ویزیت نوزاد

پیگیریهای بعد از ترخیص

1- معاينه چشم (آسیب شبکیه) :
 در نوزادان نارس یکی از اختلالات  مربوط به چشم میباشد که در اثر عدم تکامل طبیعی عروق خونی شبکیه در نوزادان نارس ایجاد می شود آسیب شبکیه در نوزادان نارس می تواند در نهایت به کوری بینجامد .اما خوشبختانه این بیماری قابل پیشگیری است. و در اکثر موارد با درمان مناسب و زود هنگام می توان بینایی نوزاد را حفظ کرد  و از آن جا که نوزاد ان مانند افراد بزرگسال  نمی توانند مشکل خود را بیان کنند پس تشخیص این مشکل در نوزادان پر خطر بر عهده تیم در مانی و والدین نوزادان می باشد .

تشخیص وغربالگری
معمولا در 6 تا 4 هفته اول بعد از تولد نوزادان نارس  توسط یک چشم پزشک تحت معاینه چشمی  قرار می گیرند. صرفنظر از این که نوزاد  به در مان نیاز دارد یا نه بایستی مجددا در فواصلی که توسط چشم پزشک تعیین می شود نوزاد تحت معاینه مجدد قرار بگیرد.    
هدف اصلی از غربالگری و معاینه چشم تمام  نوزادان نارس از  نظر  اسیب شبکیه  درمان به موقع است
معاینه چشم در 4 هفته اول تولد انجام شده و سپس در هفته های 37 -   35 و  42 - 39 هم مجددا تکرار خواهد شد . همچنین لازم است معاینه مجدد بعد از یک سالگی   نیز صورت گیرد .

2-شنوایی سنجی :
 هدف از شنوایی سنجی ،بررسی وضعیت شنوایی همه نوزادان در بدو تولد و کشف نوزادان کم شنوا قبل از سه ماهگی و ارائه خدمات درمانی و توانبخشی قبل از شش ماهگی است.آزمونهایی که جهت بررسی وضعیت شنوایی نوزاد شما انجام میشود بسیار ساده ، بی خطر و بدون درد بوده و در هنگام خواب نوزاد اجرا میشود.نتیجه ازمون غربالگری ،وضعیت شنوایی نوزاد شما را در زمان ازمایش نشان ميدهد.

تمامی نوزادان قبل یابلافاصله  از ترخیص از بخش بایستی تحت شنوایی سنجی قرار گیرند بعضی از نوزادان بعد از اولین تست شنوایی سنجی ممکن است در هفته دوم هم تحت معاینه باشند و این بدان معنا نیست که نوزاد شما ناشنوا است بلکه بدین خاطر است که اولین تست نتوانسته به طور واضح و مطمئن بگوید که مشکل شنوایی وجود دارد یا نه . در صورت وجود مشکل اگر نوزاد به شنوایی سنجی های بعدی نیاز داشت شما باید ان را پی گیری کنید چون شنوایی خوب جهت رشد و مهارت های گفتاری نوزاد لازم است. . همچنین لازم است در مورد شیر خواران پر خطر بویژه نوزادان نارس در فاصله بین سال اول و دوم زندگی شنوایی سنجی مجدد صورت گیرد

بررسی وغربالگری اختلالات تکاملی
با توجه به مطالعات صورت گرفته در کشورهای دیگر و با در نظر گرفتن برنامه زمان بندی طراحی شده و بر اساس پرسشنامه های خاصی که توسط والدین تکمیل می شود ، لازم است  بررسی روند تکاملی شیر خواران بویژه نوزادان نارس صورت  گیرد و در صورت وجود هر گونه اختلال تکاملی ، شیر خوار به متخصص مربوطه ارجاع میشود .پرسشنامه مورد استفاده  موسوم به فرم)  Age Stage (Questionaire        A.S.Q است که در ماه های 4.6.8.10.12.14.16.18.20.22.24.27.30.33.36.42.48.54.60  -2-   در عرض 10-5 دقیقه تکمیل می شود .
نکته : در صورتی که نوزاد نارس با فاصله زمانی بیش از 3 هفته از زمان ترم ، متولد شده باشد باید سن حاملگی تصحیح شده وی محاسبه و مد نظر قرار گیرد . (تا سن 2 سالگی ) 

3-واکسیناسیون نوزاد:
نوزاد نارس شما به دلیل داشتن  مشکلاتی از نظر وزن و سلامتی، در معرض تهدید بیماری ها قرار دارد ،  بنابراین نوزادتان را در اولین فرصت وطبق برنامه ارائه شده  واکسینه کنید گاهی پزشک معالج در موارد معدودی واکسیناسیون نوزاد را به تعویق می اندازد ، تا اینکه نوزاد شما به سن و وزن مشخصی برسد .

4- ویزیتهای نوزاد نارس شما و پیگیریهای بعد از ترخیص:
به منظور ارزیابی رشد و سلامتی ، لازم است  نوزاد شما بعد از ترخیص از بیمارستان توسط  پزشک معالج  ویزیت شوداولین ویزیت 24-48 ساعت بعدازتولداست.

5- تست غربالگری تیروئید :
در هنگام ترخیص  برگه مخصوصی با آدرس مراکز بهداشتی که در زمینه غربالگری هیپو تیروئیدی(کم کاری تیروئید )  ارائه خدمت میکنند به شما داده خواهد شد. در این مرکز نمونه خون از پاشنه پای نوزاد شما گرفته خواهد شد تا در صورت وجود کم کاری تیروئید ، هر چه زود تر تشخیص داده شده و با درمان بموقع از عوارض بیماری که مهم ترین آن عقب ماندگی ذهنی است ، جلوگیری شود . این آزمایش در صورت ترخیص زود هنگام نوزاد در روز 5-3 تولد در مراکز بهداشتی و در صورت عدم ترخیص در بخش نوزادان یا NICU دربیمارستان  انجام می شود و در نوزادان نارس به فاصله دو هفته بعد یک بار دیگر نیز تکرار می شود 

6- مشاوره قلب و اکو :
اگر نوزاد شما بنا به درخواست پزشک معالج  درطول بستری مشاوره قلب و اکو شده است حتما در هنگام ترخیص یک برگ کپی از جواب مشاوره را همراه با خلاصه پرونده نوزاد دریافت کنید  تا  در صورت توصیه پزشک معالج  بعد از ترخیص نوزاد خود را به درمانگاه قلب اطفال   جهت معاینه مجدد قلب و اکو ببرید .

 
برگرفته از:کتاب طب کودکان نلسون-کتاب طب نوزادان فاناروف